Page 15 - Bio Bülten 2019 Sayı-3

Çevre Köşesi BioBülten

Çöpe giden yiyecekleri, dal, yaprak, ağaç parçalarını tekrar toprağa kazandırmak

için kompost yani doğal gübre yapmaya ne dersiniz?
Siyah Altın olarak da ifade edilen kompost, bitkisel ve hayvansal atıkların nemli-oksijenli ortamda bozunarak organik
gübreye dönüşmesi olarak ifade edilebilir. Kompost yapmak, özellikle çöp sorunu için dönüştürülebilir bir çözüm olmasının
yanı sıra, süreç içerisinde ve sonunda ortaya çıkan sıvı ve gübre sayesinde en verimsiz toprağı bile canlandırmak mümkün
olabiliyor. Şehirde yaşayan bir kişinin günde yaklaşık 1.5 kg çöp ortaya çıkardığını ve bunun büyük bir oranının organik
artıklardan oluştuğunu düşünürsek, elimizdeki potansiyeli siz düşünün. Ortaya çıkan bu atıkların çok küçük bir kısmının bile
değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve küresel iklim değişikliği üzerinde oldukça olumlu bir etki oluşturabilmektedir.

stanbul’daki kentsel katı atıklarda organik madde oranı yüzde 54,09 düzeyinde.

Kompost nasıl hazırlanır?

Kompost, bir kabın ya da bahçede hazırlanmış büyükçe bir çukurun içinde
malzemelerin belirli bir sırayla karıştırılarak bekletilmesi ile hazırlanır. Karışımın hava
alması da gerekir, bu nedenle evinizin balkonunda hazırlayacağınız az miktarda
kompost için, orta boy bir çöp kovasına delikler açarak kompost kabınızı
hazırlayabilirsiniz.

Kompostun içine temel olarak azot bakımından zengin ‘yeşil malzeme’ ve karbon
bakımından zengin ‘kahverengi malzeme’ olarak gruplandırabileceğimiz iki çeşit
malzeme koyabilirsiniz.

Kompostun içeriğinde üçte bir oranında azotça zengin yeşil malzeme ve üçte iki oranında da karbon bakımından zengin kahverengi
malzeme olmalı. Ayrıca çürümeyi hızlandırmak için taze kesilmiş yeşil otlar ve su da kullanılır.

Önce kahverengi malzeme koyulur, üzerine yeşil malzemelerden koyulur. Bu böyle kabınız dolana dek devam eder. Karışım çok kuru
hale gelirse, biraz suyla ıslatabilirsiniz. Aynı zamanda vıcık vıcık da olmaması gerekiyor, eğer çok sulu bir karışım haline gelirse biraz
daha kahverengi malzeme ekleyebilirsiniz.

Kompostu iki-üç günde bir hafifçe karıştırmanız yeterli olacaktır. Yaklaşık 20-30 gün sonunda kompost hazır hale gelir. Doğru
hazırlandığında kompost karışımı böceksiz, hoş kokulu ve tane tane bir toprak görünümünde olmalıdır.

Kompost nelerden yapılır?

Yeşil malzemeler: Kahverengi malzemeler: Komposta neler konulmaz?
• Sebze-meyve kabukları ve artıkları • Dallar ve ağaç kabukları • Et, balık, süt gibi hayvansal ürünler
• Taze otlar, çimler • Fındık-ceviz kabuğu • Kedi köpek dışkısı
• Çay atığı • Talaş • Yağlı yiyecek artıkları
• Yeşil yapraklar • Kuru yapraklar ve çam iğneleri • şlenmiş kağıtlar
• Yumurta kabukları • Saman, sap • Çocuk bezi veya hijyenik ped/tampon
(gübrenin kalsiyum değerini arttırır) • Üzerinde tohumları bulunan otlar
• Kahve ve çay poşetleri
• Limon, portakal, greyfurt gibi asitli meyveler
• Plastikler

11